Πατάτα ή γλυκοπατάτα; Ιδού η απορία - ΦΩΤΟ

Η γλυκοπατάτα ανήκει στην οικογένεια των περιπλοκοειδών (Ipomoea batatas) και αποτελεί ένα ποώδες, πολυετές φυτό.

Πρόκειται για την 7η και πιο σημαντική καλλιέργεια για ανθρώπινη κατανάλωση μετά το ρύζι, το σιτάρι, τον αραβόσιτο και τη μανιόκα (κασσάβα). Αποτελεί ένα εξαιρετικά ευέλικτο ως προς τη παρασκευή του και παράλληλα νόστιμο αμυλούχο λαχανικό με υψηλή θρεπτική αξία.

Συναντάται σε διάφορα μεγέθη και χρώματα, συμπεριλαμβανομένου του λευκού, του πορτοκαλί και του μωβ. Ειδικά δε οι πορτοκαλί και οι μωβ γλυκοπατάτες είναι πλούσιες σε αντιοξειδωτικά που συμβάλλουν θετικά στην καταπολέμηση ελεύθερων ριζών, μεγάλος αριθμός των οποίων οδηγεί σε οξειδωτικό στρες.

Τι γνωρίζουμε για τα οφέλη της γλυκοπατάτας

Η γλυκοπατάτα είναι μία τροφή πλούσια σε βιταμίνες όπως Α, B6 και C καθώς και σε μέταλλα όπως είναι το κάλιο. Αποτελεί ένα τρόφιμο φυτικής προέλευσης και χωρίς γλουτένη και δεν περιέχει λιπαρά και χοληστερόλη ενώ έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο. Είναι μια καλή πηγή φυτικών ινών και συνεπώς προάγει ένα υγιές έντερο ενώ παράλληλα υποστηρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Η γλυκοπατάτα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του εγκεφάλου. Η περιεκτικότητα των φύλλων και της ρίζας της σε πρωτεΐνες, κυμαίνεται από 4-27% και από 1-7% αντίστοιχα. Τα κυριότερα αντιοξειδωτικά της είναι το καροτένιο, το χλωρογενικό οξύ και οι ανθοκυανίνες, τα οποία δρουν εξίσου προστατευτικά στο σώμα μας, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της συμβολής τους στην υγεία των ματιών. Έχει επίσης αντικαρκινικές, αντιδιαβητικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

Τι γνωρίζουμε για τη συμβατική πατάτα

Η πατάτα είναι γνωστή ως «γεώμηλο» και πρόκειται για ένα φυτό που ανήκει στην οικογένεια των στρυχνοειδών (solanum tuberosum). Πρόκειται για τη 4η και πιο σημαντική γεωργική καλλιέργεια στον κόσμο, που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση, μετά το ρύζι, το σιτάρι και το καλαμπόκι. Aποτελεί μια πλούσια πηγή υδατανθράκων, αμύλου, πρωτεϊνών και βιταμινών.

Η σημαντική ωστόσο θρεπτική αξία της πατάτας, επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο παρασκευής καθώς και από τις συνθήκες και τη διάρκεια της συντήρησής της.

Κύρια χαρακτηριστικά της πατάτας

Η πατάτα αποτελείται από 78-80% νερό, 1% βιταμίνες, 2% πρωτεΐνες και 20% άμυλο και δεν περιέχει λιπαρά, χοληστερόλη και νάτριο. Είναι ένα τρόφιμο φυτικής προέλευσης και χωρίς γλουτένη και προσφέρει ευελιξία στον τρόπο παρασκευής καθώς συναντάται σε πολλές ποικιλίες.

Είναι μια καλή πηγή φυτικών ινών οι οποίες συμβάλλουν θετικά, μεταξύ των άλλων, στο αίσθημα του κορεσμού και στην ομαλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.

Η πατάτα αποτελεί μια τροφή με καλή περιεκτικότητα σε κάλιο, βιταμίνη C, βιταμίνη Β6 και προσφέρει και επιπλέον θρεπτικά συστατικά όπως είναι ο σίδηρος (μη-αιμικός/φυτικής προέλευσης), ο ψευδάργυρος, το μαγνήσιο και το φυλλικό οξύ. Είναι επίσης μια πηγή βιοδραστικών συστατικών (καροτενοειδή, φλαβονοειδή, πολυφαινόλες) που συμβάλλουν αποδεδειγμένα σε μια καλή υγεία.

Ο συνδυασμός μακροθρεπτικών, μικροθρεπτικών και βιοδραστικών συστατικών προσδίδει στην πατάτα επιπλέον οφέλη όπως είναι η πρόληψη καρκίνου, καρδιαγγειακής νόσου και παχυσαρκίας.

Διατροφική αξία της γλυκοπατάτας και της πατάτας
Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των Η.Π.Α, οι διατροφικές πληροφορίες για τη γλυκοπατάτα και την πατάτα μετρίου μεγέθους, σημειώνονται ως εξής:

Γλυκοπατάτα (1 μέτρια μαγειρεμένη με την φλούδα – 114γρ.)	Πατάτα (1 μέτρια μαγειρεμένη με τη φλούδα – 173γρ.)
Νερό	86.4gr	130gr
Ενέργεια	103kcal	159kcal
Υδατάνθρακες	23γρ.	36.5gr
Λίπη	0.171gr	0.26gr
Σάκχαρα	7.39gr	2.65gr
Πρωτεΐνη	2.29γρ.	3.63gr
Φυτικές ίνες	3.76gr	3.63gr
Κάλιο	542mg	751mg
Βιταμίνη Β6	0.326mg	0.291mg
Βιταμίνη C	22.3mg	17.4mg
Βιταμίνη Α	1100μg	1.38μg
Β-καροτένιο	13100μg	8.28μg

Γίνεται αντιληπτό ότι και τα δύο είδη πατάτας, παρέχουν παρόμοιες ποσότητες νερού, υδατανθράκων, πρωτεΐνης και λίπους και έχουν εξίσου καλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C και κάλιο. Δίνεται ωστόσο, μία έμφαση στην γλυκοπατάτα και στην περιεκτικότητά της σε β-καροτένιο, το οποίο το σώμα μετατρέπει σε βιταμίνη Α.

Επιπρόσθετα, αποτελεί μία τροφή με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, εν συγκρίσει με την κοινή πατάτα. Να σημειώσουμε βέβαια ότι ο γλυκαιμικός δείκτης αποτελεί μία αριθμητική τιμή η οποία αποτυπώνει το κατά πόσο ένα τρόφιμο αυξάνει τη γλυκόζη στο αίμα, μια πληροφορία εξαιρετικά σημαντική για κάποιον που πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη.

Ποια από τις δύο πατάτες θεωρείται ως «καλύτερη» για κατανάλωση;

Και οι δύο, είναι η απάντηση! Και αυτό γιατί κάθε μία έχει κάτι μοναδικό να προσφέρει, ενώ σύμφωνα με τις αρχές της ισορροπημένης διατροφής που θέλουμε να υιοθετήσουμε, όλα μπορούν να έχουν τη θέση τους στο πιάτο μας.

Βάσει του Εθνικού Διατροφικού Οδηγού Ενηλίκων, συστήνεται να γίνεται κατανάλωση 3 μερίδων πατάτας την εβδομάδα, όπου 1 μερίδα ορίζεται στα 120-150 γραμμάρια στην μαγειρεμένη της μορφή. Επιπλέον, καθότι δεν δίνονται περισσότερες διευκρινήσεις για το είδος της πατάτας το οποίο χρήζει διαφορετικής συχνότητας πρόσληψης, η ποικιλία παραμένει ως γενικότερη σύσταση για αυτό το τρόφιμο.

Με ποιους τρόπους μπορείτε να τις απολαύσετε

Όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενο σημείο, η ποικιλία του σχήματος και του χρώματος της πατάτας, μας προσφέρει τη δυνατότητα για μια εξίσου ποικιλία στις παρασκευές είτε αλμυρής είτε γλυκιάς εκδοχής. Ας δούμε κάποιες προτάσεις μαζί, τις οποίες όμως έχουμε συνδυάσει κατάλληλα ώστε να είναι πλήρη τα γεύματά μας:

Βραστή γλυκοπατάτα ή πατάτα

α) Γλυκοπατάτα ή πατατοσαλάτα με τόνο ή σολομό ψητό και ελαιόλαδο, β) χόρτα βραστά με γλυκοπατάτα ή πατάτα και ρικότα ή άλλο αλειφόμενο τυρί και γ) ομελέτα με βραστή γλυκοπατάτα ή πατάτα και λαχανικά.

Ψητή γλυκοπατάτα ή πατάτα

α) ψητή γλυκοπατάτα ή πατάτα με λαχανικά και flakes παρμεζάνας ή άλλο τυρί, β) chips λαχανικών και γλυκοπατάτας ή πατάτας με ντιπ γιαουρτιού και γ) γλυκοπατάτες ή πατάτες σε λεπτές φέτες στη λαδόκολλα με μυρωδικά ως συνοδεία σε ψητό κρέας ή ψάρι και σαλάτα εποχής.

Πουρές γλυκοπατάτας ή πατάτας

α) πουρές με γλυκοπατάτα ή πατάτα, ελαιόλαδο και μυρωδικά ως συνοδεία σε κρέας ή ψάρι και σαλάτα εποχής, β) πουρές με γλυκοπατάτα ή πατάτα, αρακά και άλλα λαχανικά ως συνοδεία σε κρέας ή ψάρι και γ) πουρές γλυκοπατάτας ή πατάτας αντί για μπεσαμέλ σε κλασσικά πιάτα όπως είναι τα παπουτσάκια.

Σούπα γλυκοπατάτας ή πατάτας

α) σούπα γλυκοπατάτας ή πατάτας βελουτέ με λαχανικά και τυρί, β) σούπα με γλυκοπατάτα, καρότο, τζίντζερ και θυμάρι ή τύπου βισυσουάζ με πατάτα και πράσο και γ) σούπα γλυκοπατάτας ή πατάτας με ταχίνι και ψητά μανιτάρια.

Muffin και Pancakes γλυκοπατάτας ή πατάτας

Με συνοδεία ζωικού ή φυτικού γάλακτος και ενός φρέσκου φρούτου εποχής. Επίσης, μπορείτε να συνδυάσετε γλυκοπατάτες και πατάτες σε όλες τις παρακάτω εκδοχές:

Πίτα με γλυκοπατάτα ή πατάτα και τυρί και σαλάτα εποχής (ή διάφορα sticks λαχανικών)
Γλυκοπατάτες ή πατάτες με γέμιση τυριού και σαλάτα εποχής (ή διάφορα sticks λαχανικών)
Ομελέτα με τριμμένη γλυκοπατάτα ή πατάτα, τυρί και λαχανικά
Πίτσα με ζύμη γλυκοπατάτας ή πατάτας, τυρί και λαχανικά
Πίτα ή Τάρτα με γλυκοπατάτα, τυρί και ξηρούς καρπούς

Οι προτάσεις των γευμάτων δεν έχουν τέλος! Είτε γλυκιές είτε αλμυρές παρασκευές, σίγουρα θα καλύψουν πολλών τους γευστικούς κάλυκες. Εντάξτε με μέτρο την γλυκοπατάτα και την πατάτα, όπως και κάθε τρόφιμο άλλωστε στην διατροφή σας, εφόσον πλέον γνωρίζετε και την διατροφική αξία της.