Η τεχνική του καθημερινού όχι υπόσχεται ότι, αν λες ένα μικρό «όχι» κάθε μέρα, θα βάλεις υγιή όρια και θα μειώσεις το άγχος σου. Ακούγεται απλό, σχεδόν αστεία απλό. Αλλά στην πράξη; Εκεί αρχίζει το ψυχολογικό… reality show. Σε αυτό το κείμενο θα δεις τι ακριβώς σημαίνει η τεχνική, πώς λειτουργεί στον εγκέφαλο και στις σχέσεις σου, ποια είναι τα πραγματικά της οφέλη και πού αρχίζουν οι παγίδες. Θα κλείσουμε με μια ειλικρινή «ετυμηγορία» για το αν αξίζει να τη δοκιμάσεις.
Τι είναι πραγματικά η τεχνική του καθημερινού όχι;
Η τεχνική του καθημερινού όχι στηρίζεται σε μια απλή ιδέα: κάθε μέρα λες συνειδητά ένα «όχι» σε κάτι που δεν σε εξυπηρετεί. Δεν μιλάμε για δραματικά όχι τύπου «παραιτούμαι». Μιλάμε για μικρές, καθημερινές στιγμές. Για παράδειγμα, λες «όχι» σε μια επιπλέον υποχρέωση στη δουλειά. Ή αρνείσαι μια πρόσκληση που ξέρεις ότι θα σε εξαντλήσει. Έτσι, εκπαιδεύεις τον εαυτό σου να βάζει όρια χωρίς ενοχές. Στόχος δεν είναι να γίνεις ο «δύσκολος» της παρέας. Στόχος είναι να σταματήσεις να λες μηχανικά «ναι» από ευγένεια, φόβο ή συνήθεια. Επομένως, η τεχνική λειτουργεί σαν καθημερινό γυμναστήριο διεκδικητικότητας.
Γιατί η τεχνική του καθημερινού όχι έγινε τόσο δημοφιλής;
Η σύγχρονη ζωή γεμίζει συνεχώς το πρόγραμμά σου με πράγματα που «πρέπει» να κάνεις. Επιπλέον, τα social media σε βομβαρδίζουν με προσκλήσεις, ευκαιρίες, events και «πάμε για έναν καφέ;». Ωστόσο, η ενέργειά σου παραμένει πεπερασμένη. Δεν αυξάνεται επειδή το group στο Viber αποφάσισε άλλη μια συνάντηση. Η τεχνική του καθημερινού όχι εμφανίστηκε σαν αντίδοτο σε αυτή την υπερφόρτωση. Σου λέει: «Μη προσπαθείς να αλλάξεις τον κόσμο. Απλώς, κάθε μέρα, πάτα ένα μικρό φρένο». Έτσι, μειώνεις σταδιακά τις απαιτήσεις που δέχεσαι και ανακτάς λίγο χώρο για τον εαυτό σου.
Τα μεγάλα υπέρ της τεχνικής του καθημερινού όχι
1. Λιγότερο άγχος, περισσότερη ενέργεια
Όταν εφαρμόζεις την τεχνική του καθημερινού όχι, μειώνεις τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνεις από καθαρή ενοχή. Κατά συνέπεια, ο εγκέφαλός σου δεν χρειάζεται να κάνει juggling με δέκα πράγματα που δεν ήθελες ποτέ. Επίσης, όταν ξέρεις ότι έχεις «άδεια» να αρνηθείς, νιώθεις πιο ελαφρύς. Δεν σκέφτεσαι διαρκώς «πώς να τα προλάβω όλα;». Αντιθέτως, ρωτάς «ποια από όλα αυτά αξίζει πραγματικά;». Αυτό, από μόνο του, μειώνει το άγχος.
2. Περισσότερος σεβασμός από τους άλλους
Μπορεί να φοβάσαι ότι το «όχι» θα κάνει τους άλλους να σε αντιπαθήσουν. Ωστόσο, συμβαίνει συχνά το αντίθετο. Όταν εκφράζεις ξεκάθαρα τα όριά σου, δείχνεις συνέπεια και αυτοσεβασμό. Οι άνθρωποι συνήθως σέβονται όποιον ξέρει τι θέλει. Επιπλέον, όταν δεν γκρινιάζεις αργότερα για πράγματα που «σε φόρτωσαν», οι σχέσεις γίνονται πιο καθαρές. Λες «ναι» μόνο εκεί που πραγματικά το εννοείς.
3. Ανεβαίνει η αυτοεκτίμησή σου
Κάθε φορά που εφαρμόζεις την τεχνική του καθημερινού όχι, στέλνεις στον εαυτό σου ένα μήνυμα: «Παίρνω στα σοβαρά τον χρόνο και την ενέργειά μου». Αρχικά το αίσθημα μπορεί να μοιάζει με ελαφρύ τρόμο. Έπειτα, όμως, έρχεται μια πολύ ήσυχη περηφάνια. Βλέπεις ότι μπορείς να προστατεύσεις τον εαυτό σου χωρίς δράματα. Συνεπώς, σταδιακά νιώθεις πιο ικανός να παίρνεις αποφάσεις σύμφωνα με τις ανάγκες σου.
Τα σοβαρά μειονεκτήματα (και παγίδες) που είδα στην πράξη
1. Το σύνδρομο «κακού ανθρώπου»
Η μεγαλύτερη παγίδα της τεχνικής του καθημερινού όχι είναι οι ενοχές. Ιδίως σε κουλτούρες τύπου «να βοηθάς πάντα», κάθε «όχι» ακούγεται σαν προσωπική προδοσία. Ακόμη κι αν λες ένα μικρό, λογικό όχι, ο εσωτερικός σου κριτής φωνάζει: «Εγώ στη θέση σου θα το έκανα». Παρόλα αυτά, οι ενοχές δεν σημαίνουν ότι κάνεις κάτι κακό. Συχνά σημαίνουν απλώς ότι αλλάζεις μια παλιά συνήθεια.
2. Κοινωνικές τριβές και παρεξηγήσεις
Σε κάποιες σχέσεις, ειδικά αν ήσουν πάντα το «παιδί για όλα», η αλλαγή προκαλεί αντιδράσεις. Ο άλλος μπορεί να ρωτήσει: «Τι έπαθες;». Ή να σε πιέσει παραπάνω. Εδώ η τεχνική του καθημερινού όχι θέλει προσοχή. Αν απλώς κόβεις απότομα, χωρίς εξήγηση, οι άνθρωποι μπορεί να νιώσουν απόρριψη. Επομένως, χρειάζεται να συνδυάσεις το «όχι» με επικοινωνία: να εξηγήσεις ότι αλλάζεις προτεραιότητες, όχι συναισθήματα.
3. Ο κίνδυνος να το παρακάνεις
Όταν ανακαλύπτεις τη γλύκα του «όχι», υπάρχει ένας μικρός πειρασμός. Να γίνει άμυνα για τα πάντα. Να λες όχι σε οτιδήποτε σε βγάζει έστω και λίγο από τη ζώνη άνεσής σου. Ωστόσο, η ζωή χρειάζεται και ευελιξία. Αν η τεχνική του καθημερινού όχι μετατραπεί σε «δεν κάνω τίποτα που δεν με βολεύει», τότε η ανάπτυξη σταματά. Κάποιες φορές αξίζει να πεις «ναι», ακριβώς επειδή σε κάνει να εξελιχθείς. —
Πώς να εφαρμόσεις την τεχνική του καθημερινού όχι με ασφάλεια
Ξεκίνα από μικρά και χαμηλού ρίσκου «όχι»
Αρχικά, μην ξεκινήσεις την τεχνική του καθημερινού όχι με το να αρνηθείς το γάμο ξαδέρφου ή το project του αφεντικού. Ξεκίνα με απλά πράγματα. Για παράδειγμα:
- «Όχι, δεν μπορώ σήμερα, αλλά μπορώ την Παρασκευή.»
- «Όχι, δεν θα φάω άλλο γλυκό, χόρτασα.»
Έτσι, εκπαιδεύεις το στόμα και το νευρικό σου σύστημα μαζί. Χωρίς σοκ.
Χρησιμοποίησε ευγενικές αλλά σταθερές φράσεις
Το «όχι» δεν χρειάζεται δράμα ή καβγά. Μπορείς να λες:
- «Θα ήθελα, αλλά δεν προλαβαίνω.»
- «Σε καταλαβαίνω, όμως δεν μπορώ να το αναλάβω.»
Έτσι, συνδυάζεις ενσυναίσθηση και όριο. Επιπλέον, μειώνεις τις πιθανότητες ο άλλος να νιώσει επίθεση. Η τεχνική του καθημερινού όχι δουλεύει καλύτερα όταν νιώθεις και εσύ και εκείνοι ανθρώπινα.
Μη στοχεύεις πάντα στους ίδιους ανθρώπους
Αν λες συνεχώς όχι στο ίδιο άτομο, η τεχνική χάνει την ισορροπία της. Από την άλλη, αν μοιράζεις τα όχι πιο ομοιόμορφα, κανείς δεν φορτώνεται όλη την αλλαγή. Επίσης, δοκίμασε να λες όχι και στον… εαυτό σου. Για παράδειγμα, «όχι, δεν θα τσεκάρω πάλι Instagram, θα κοιμηθώ». Αυτό κρατά τη μέθοδο δίκαιη.
Τελικά αξίζει η τεχνική του καθημερινού όχι; Η ειλικρινής μου κρίση
Μετά από αναλυτική ματιά, η τεχνική του καθημερινού όχι έχει ουσιαστικά οφέλη. Μειώνει το άγχος, προστατεύει τον χρόνο σου και εκπαιδεύει την αυτοεκτίμησή σου. Ειδικά αν λες μηχανικά «ναι» σε όλους, λειτουργεί σαν μικρή επανάσταση με χαμηλό ρίσκο. Ωστόσο, δεν αποτελεί μαγικό ραβδί. Αν δεν συνδυαστεί με ειλικρινή επικοινωνία, μπορεί να δημιουργήσει παρεξηγήσεις. Αν δεν προσέξεις, μπορεί επίσης να γίνει νέο «τείχος» που σε απομονώνει. Συνεπώς, θέλει συνειδητή χρήση, όχι τυφλή εφαρμογή. Θα την πρότεινα; Ναι, με δύο προϋποθέσεις. Πρώτον, να ξεκινήσεις ήπια, με μικρά καθημερινά όχι. Δεύτερον, να θυμάσαι ότι ο στόχος δεν είναι να αποκόψεις τους άλλους, αλλά να φτιάξεις πιο καθαρές, ειλικρινείς σχέσεις. Αν σε ενδιαφέρει να βάλεις όρια με χιούμορ και πρακτικό τρόπο, η τεχνική του καθημερινού όχι αξίζει σίγουρα μια δοκιμή. Απλώς, μην ξεχάσεις να λες «ναι» εκεί που πραγματικά χτυπάει η καρδιά σου.
